In Vlaanderen is akkervogels geen nieuw thema. Toch verloopt studie en bescherming van akkervogels veelal versnipperd en is ze in hoofdzaak door vrijwilligers gedragen met minimale professionele coaching. Her en der in Vlaanderen steken enthousiaste vrijwilligers de handen uit de mouwen voor het tellen van wintergroepen of zangposten van akkervogels, het beschermen van nesten of nemen ze deel aan monitoringsactiviteiten zoals de MAS-tellingen.
Voor een integrale werking - van veld tot beleidskader - ontbrak tot nog toe professionele capaciteit. Het weerhield twee van onze oprichters (Remar Erens en Freek Verdonckt) er niet van om met Werkgroep Grauwe Gors, vooral actief in de Leemstreek, de voorbije 15 jaar hun stempel te drukken op het Vlaamse akkervogelbeleid en op adhoc basis samen te werken met beleids- en andere spelers zoals bv. de Vlaamse Landmaatschappij en Regionale landschappen. Tijdens de uitvoering van het soortbeschermingsprogramma Grauwe Kiekendief (2017-2021) maakten Johannes Jansen en Nicolas Vanovermeeren hun intrede in de akkervogelwereld. Als respectievelijk bioloog-veldwerker en tekenaar-veldwerker vervoegden zij al het netwerk aan experten waar de ambitie op een krachtiger initiatief leefde.
Gedreven akkervogelbeschermers hadden bij de oprichting van Vzw Veldwerk in juni 2021 een duidelijke visie en strategie in het achterhoofd: met een professioneel team inzetten op kennisgedrevenheid als hefboom voor akkervogelherstel
Voor de oprichters van Vzw Veldwerk was op basis van eigen ervaringen duidelijk dat kennisgedreven akkervogelbescherming té tijdsintensief is om louter vrijwillig te worden uitgerold. De capaciteit en tijd ontbreekt immers om open vragen en knelpunten op een degelijke manier aan te pakken. Bovenal leefde de overtuiging dat akkervogelbescherming vijftien jaar na zijn introductie in Vlaanderen een volwaardig professionele tak van het Vlaamse natuurbeleid en -middenveld diende te worden. Op niveau van de praktische uitrol van maatregelen en het bouwen aan draagvlak bestaat die professionaliteit al even, inzake studiewerk en kennisopbouw blijft professionele inzet schaars tot afwezig.
Vzw Veldwerk streeft naar landbouwlandschappen waar akkervogels opnieuw in leefbare populaties voorkomen. Vzw Veldwerk wil voorkomen dat typisch Vlaamse akkervogels zullen verdwijnen. We zijn er van overtuigd dat een doordachte aanpak in agrarisch soortenbeleid voor een doorbraak kan zorgen. Daarbij is het uitermate belangrijk dat veel meer vanuit de ecologie van doelsoorten wordt gedacht bij het ontwerpen en uitrollen van herstel- maatregelen en het vergroenen van gangbare landbouwpraktijken.
Succesvolle praktijken in binnen- en buitenland tonen aan dat maatregelen maar werken wanneer hun ontwerp en beheer goed afgestemd zijn op de specifieke noden van de soorten die we willen beschermen. Ook landschapskwaliteit en teelten zijn doorslaggevend. Die kennis is niet altijd beschikbaar voor elke soort of landschap en moet daarnaast ook zijn weg nog kunnen vinden naar beleid, instrumenten en uitvoerders.
Veldwerk schuwt de complexiteit rond akkervogelherstel niet. Wel integendeel, we willen kansen creëren om akkervogels beter te begrijpen. Met die kennis willen we een onderbouwd herstel- beleid mee uittekenen. Ook landbouw- technische uitdagingen gaan we daarbij niet uit de weg. We willen meer zijn dan een motor voor kennis- innovatie. We willen onze expertise ook breed verspreiden onder diegenen die een actieve rol kunnen spelen in akkervogelbescherming. We gaan hen daarbij ook ondersteunen en begeleiden, telkens met ‘boots on the ground’.
Door het verzamelen en delen van kennis over akkervogels en hun leefgebieden, wil Vzw Veldwerk landbouwers, natuurbeschermers en overheden bijstaan in effectieve akkervogelbescherming
Vzw Veldwerk beschikt over een breed spectrum aan middelen om haar missie en visie te realiseren: